W kotłach na paliwo stałe (zwłaszcza w tych bez automatycznego podajnika), często może dojść do zagotowania wody w kotle. Efekt gotowania jest bardzo nieprzyjemny i może być niebezpieczny. Właśnie z powodu gotowania wody w układzie, precyzyjna regulacja temperatury w poszczególnych strefach grzewczych (pokojach, piętrach) jest znacznie utrudniona. Jednakże można regulować temperaturą w strefach jeżeli odpowiednio zabezpieczy się układ przed zagotowaniem.
Problem zagotowania pojawia się wówczas, gdy wszystkie zawory w strefach zastaną równocześnie zamknięte, w takim przypadku przyrost temperatury wody w kotle jest bardzo gwałtowny. Aby temu zapobiec - w przypadku, gdy temperatura osiąga niebezpieczną granice wskazane jest aby wszystkie zawory w układzie (wszystkie strefy) zostały pootwierane pomimo, że termostaty pokojowe "żądają" zamknięcia zaworów (temperatura w pomieszczeniu jest na odpowiednim poziomie). Dzięki otwarciu zaworów woda w kotle zostanie schłodzona zimną wodą z powrotu. Jeżeli temperatura w kotle spadnie do normalnego poziomu, kontrolę nad zaworami ponownie przejmują termostaty pokojowe.
Tego typu rozwiązanie można wykonać wykorzystując przekaźnik zwierno / rozwierny w odpowiedni sposób (potrzebnych jest tyle przekaźników ile jest termostatów pokojowych) i główny termostat kotłowy (który ma otworzyć wszystkie termostaty w sytuacji kryzysowej).
![[Obrazek: przeg.png]](http://www.images.insbud.net/articles/przegrzanie/przeg.png)
W sytuacji gdy temperatura wody w kotle jest poniżej temperatury krytycznej, termostat kotłowy nie podaje napięcia na przekaźnik. Sygnał zamknięcia płynący od termostatu pokojowego powoduje zamykanie zaworu (droga normalnie zamknięta NC). Jeżeli temperatura wody w kotle osiągnie wartość krytyczną, termostat kotłowy podaje napięcie na przekaźnik, po powoduje, że sygnał zamknięcia płynący od termostatu powoduje otwieranie zaworu (oczywiście sygnał otwarcia również powoduje otwieranie zaworu).
Termostat kotłowy może sterować wieloma przekaźnikami (czyli wieloma strefami) równocześnie. Przekaźniki należy podłączać równolegle (w bloku).
Poniżej przedstawiony schemat pokazuje w jaki sposób można prosto sterować pracą kotła na paliwo stałe, sterując temperaturą w pomieszczeniu oraz zabezpieczając kocioł przed wychłodzeniem i zagotowaniem wody w układzie.
![[Obrazek: przega.png]](http://www.images.insbud.net/articles/przegrzanie/przega.png)
Działanie:
Termostat pokojowy (2) przekierowuje zawór trójdrogowy (1) w odpowiedni sposób w zależności od tego czy brakuje ciepła w pomieszczeniu czy nie. Jeżeli w pomieszczeniu reprezentacyjnym jest odpowiednio ciepło to zasilanie kierowane jest bezpośrednio na powrót kotła (ciepło nie jest podawane na pomieszczenia). Gdy w pomieszczeniu jest niewystarczająco ciepło to zasilanie jest kierowane na odbiorniki ciepła w pomieszczeniach.
Termostat powrotu (4) (najczęściej jest to termostat przylgowy lub zanurzeniowy) mierzy temperaturę powrotu i ma za zadanie ochronić kocioł przed zimnym powrotem. Praktycznie każdy producent kotłów zaleca zastosowanie zabezpieczenia kotła przed zimnym powrotem, a przy kotłach wyższej klasy, element ten jest w zasadzie obowiązkowy aby utrzymać gwarancję kotła. Zabezpieczenie kotła przed zimnym powrotem zwiększy żywotność kotła, zabezpieczy przed wytrącaniem się kondensatu, zabezpieczy kocioł przed roszeniem (rdzewieniem), zwiększy efektywność grzewczą - kocioł szybciej osiągnie stan najefektywniejszej pracy (niższe zużycie paliwa, kocioł efektywnie pracuje przy względnie wysokich temperaturach). Jeżeli temperatura powrotu spadnie poniżej nastawionej wartości (wg. Zaleceń producenta, typowo jest to 50 st. C) termostat (4) przejmuje kontrolę nad zaworem trójdrogowym (1) tak aby zasilanie kotła było kierowane bezpośrednio na powrót (w celu rozgrzania kotła i osiągnięcia wysokich temperatur na powrocie). Termostat (4) ma wyższy priorytet od termostatu pokojowego (2) czyli pomimo, że w pomieszczeniu było by niewystarczająco ciepło i termostat pokojowy (2) żąda podania ciepła na odbiorniki ciepła nastąpi to dopiero wtedy gdy termostat powrotu stwierdzi że temperatura na powrocie jest odpowiednio wysoka, dopiero wtedy przekaże kontrole nad zaworem termostatowi pokojowemu (2).
Najwyższy priorytet ma termostat zasilania (najczęściej jest to termostat przylgowy lub zanurzeniowy), który ma za zadanie zabezpieczyć instalację przed zagotowaniem wody w układzie. W sytuacji gdy temperatura na zasilaniu wzrośnie powyżej zadanej (np. powyżej 85 st. C) bezwzględnie nakazuje przestawić zawór (1) na odbiorniki ciepła po to, aby wychłodzić wodę w kotle.
Priorytetem działania poszczególnych termostatów steruje odpowiedni układ przekaźników.
Uwagi:
Układ ten najlepiej się sprawdza, przy kotłach na paliwo stałe z podajnikiem.
![[Obrazek: przegb.png]](http://www.images.insbud.net/articles/przegrzanie/przegb.png)
W przypadku gdy woda krąży w małym obiegu kotła (kierunek przepływu AB-A) woda w odbiornikach ciepła (grzejnikach) stoi i samoistnie stygnie. W rozległych instalacjach z dużym zładem wody korzystnie jest aby woda cały czas w odbiornikach krążyła, ponieważ może się zdarzyć że pomieszczenia nie będą równomiernie nagrzewane. Rozwiązać ten problem można bardzo prosto przez dodanie odpowiedniej pompy na by-pass’ie (PB). Jest ona uruchamiana w przypadku gdy przepływ na zaworze jest w kierunku AB-A (jeżeli jest to zawór typu AE-Qxx-3 nie wymagany jest żaden dodatkowy sterownik, pompę załączy sygnał pozycji z odpowiedniego wyłącznika krańcowego). Oczywiście na by-pass’ie należy bezwzględnie umieścić zawór zwrotny który uniemożliwi błędny obieg w układzie. Poniżej przedstawiono odpowiedni schemat.
![[Obrazek: przegc.png]](http://www.images.insbud.net/articles/przegrzanie/przegc.png)
Schemat elektryczny
Problem zagotowania pojawia się wówczas, gdy wszystkie zawory w strefach zastaną równocześnie zamknięte, w takim przypadku przyrost temperatury wody w kotle jest bardzo gwałtowny. Aby temu zapobiec - w przypadku, gdy temperatura osiąga niebezpieczną granice wskazane jest aby wszystkie zawory w układzie (wszystkie strefy) zostały pootwierane pomimo, że termostaty pokojowe "żądają" zamknięcia zaworów (temperatura w pomieszczeniu jest na odpowiednim poziomie). Dzięki otwarciu zaworów woda w kotle zostanie schłodzona zimną wodą z powrotu. Jeżeli temperatura w kotle spadnie do normalnego poziomu, kontrolę nad zaworami ponownie przejmują termostaty pokojowe.
Tego typu rozwiązanie można wykonać wykorzystując przekaźnik zwierno / rozwierny w odpowiedni sposób (potrzebnych jest tyle przekaźników ile jest termostatów pokojowych) i główny termostat kotłowy (który ma otworzyć wszystkie termostaty w sytuacji kryzysowej).
W sytuacji gdy temperatura wody w kotle jest poniżej temperatury krytycznej, termostat kotłowy nie podaje napięcia na przekaźnik. Sygnał zamknięcia płynący od termostatu pokojowego powoduje zamykanie zaworu (droga normalnie zamknięta NC). Jeżeli temperatura wody w kotle osiągnie wartość krytyczną, termostat kotłowy podaje napięcie na przekaźnik, po powoduje, że sygnał zamknięcia płynący od termostatu powoduje otwieranie zaworu (oczywiście sygnał otwarcia również powoduje otwieranie zaworu).
Termostat kotłowy może sterować wieloma przekaźnikami (czyli wieloma strefami) równocześnie. Przekaźniki należy podłączać równolegle (w bloku).
Poniżej przedstawiony schemat pokazuje w jaki sposób można prosto sterować pracą kotła na paliwo stałe, sterując temperaturą w pomieszczeniu oraz zabezpieczając kocioł przed wychłodzeniem i zagotowaniem wody w układzie.
Działanie:
Termostat pokojowy (2) przekierowuje zawór trójdrogowy (1) w odpowiedni sposób w zależności od tego czy brakuje ciepła w pomieszczeniu czy nie. Jeżeli w pomieszczeniu reprezentacyjnym jest odpowiednio ciepło to zasilanie kierowane jest bezpośrednio na powrót kotła (ciepło nie jest podawane na pomieszczenia). Gdy w pomieszczeniu jest niewystarczająco ciepło to zasilanie jest kierowane na odbiorniki ciepła w pomieszczeniach.
Termostat powrotu (4) (najczęściej jest to termostat przylgowy lub zanurzeniowy) mierzy temperaturę powrotu i ma za zadanie ochronić kocioł przed zimnym powrotem. Praktycznie każdy producent kotłów zaleca zastosowanie zabezpieczenia kotła przed zimnym powrotem, a przy kotłach wyższej klasy, element ten jest w zasadzie obowiązkowy aby utrzymać gwarancję kotła. Zabezpieczenie kotła przed zimnym powrotem zwiększy żywotność kotła, zabezpieczy przed wytrącaniem się kondensatu, zabezpieczy kocioł przed roszeniem (rdzewieniem), zwiększy efektywność grzewczą - kocioł szybciej osiągnie stan najefektywniejszej pracy (niższe zużycie paliwa, kocioł efektywnie pracuje przy względnie wysokich temperaturach). Jeżeli temperatura powrotu spadnie poniżej nastawionej wartości (wg. Zaleceń producenta, typowo jest to 50 st. C) termostat (4) przejmuje kontrolę nad zaworem trójdrogowym (1) tak aby zasilanie kotła było kierowane bezpośrednio na powrót (w celu rozgrzania kotła i osiągnięcia wysokich temperatur na powrocie). Termostat (4) ma wyższy priorytet od termostatu pokojowego (2) czyli pomimo, że w pomieszczeniu było by niewystarczająco ciepło i termostat pokojowy (2) żąda podania ciepła na odbiorniki ciepła nastąpi to dopiero wtedy gdy termostat powrotu stwierdzi że temperatura na powrocie jest odpowiednio wysoka, dopiero wtedy przekaże kontrole nad zaworem termostatowi pokojowemu (2).
Najwyższy priorytet ma termostat zasilania (najczęściej jest to termostat przylgowy lub zanurzeniowy), który ma za zadanie zabezpieczyć instalację przed zagotowaniem wody w układzie. W sytuacji gdy temperatura na zasilaniu wzrośnie powyżej zadanej (np. powyżej 85 st. C) bezwzględnie nakazuje przestawić zawór (1) na odbiorniki ciepła po to, aby wychłodzić wodę w kotle.
Priorytetem działania poszczególnych termostatów steruje odpowiedni układ przekaźników.
Uwagi:
Układ ten najlepiej się sprawdza, przy kotłach na paliwo stałe z podajnikiem.
W przypadku gdy woda krąży w małym obiegu kotła (kierunek przepływu AB-A) woda w odbiornikach ciepła (grzejnikach) stoi i samoistnie stygnie. W rozległych instalacjach z dużym zładem wody korzystnie jest aby woda cały czas w odbiornikach krążyła, ponieważ może się zdarzyć że pomieszczenia nie będą równomiernie nagrzewane. Rozwiązać ten problem można bardzo prosto przez dodanie odpowiedniej pompy na by-pass’ie (PB). Jest ona uruchamiana w przypadku gdy przepływ na zaworze jest w kierunku AB-A (jeżeli jest to zawór typu AE-Qxx-3 nie wymagany jest żaden dodatkowy sterownik, pompę załączy sygnał pozycji z odpowiedniego wyłącznika krańcowego). Oczywiście na by-pass’ie należy bezwzględnie umieścić zawór zwrotny który uniemożliwi błędny obieg w układzie. Poniżej przedstawiono odpowiedni schemat.
Schemat elektryczny
